IV P 96/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Łomży z 2014-04-28
Sygn. akt IV P 96/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 kwietnia 2014 r.
Sąd Rejonowy w Łomży IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSR Urszula Zaleska
Protokolant: st. sekr. sąd. Magdalena Laskowska
po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2014 r. w Łomży
na rozprawie
sprawy z powództwa B. Ś.
przeciwko Prokuraturze Okręgowej w Ostrołęce i Prokuraturze Rejonowej w Ostrołęce
o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
I. Oddala powództwo w stosunku do pozwanej Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce.
II. Oddala powództwo w stosunku do pozwanej Prokuratury Rejonowej w Ostrołęce.
III. Umarza postępowanie w zakresie kwoty 567,49,-( pięćset sześćdziesiąt siedem 49/100) złotych.
IV. Odstępuje od obciążania powoda B. Ś. obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej Prokuratury Rejonowej w Ostrołęce.
{KONIEC}S..akt. IVP 96/13
UZASADNIENIE
Powód B. Ś. (1) wniósł do Sądu Rejonowego w Ostrołęce IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pozew przeciwko pozwanej Prokuraturze Rejonowej w Ostrołęce o wypłatę wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych tj. kwoty: 7.638,64 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności każdej z kwot do dnia zapłaty.
Powód wskazał, iż jest zatrudniony w pozwanej Prokuraturze Rejonowej w Ostrołęce na stanowisku prokuratora. Stwierdził, iż w okresie od 5 grudnia 2008r. do 6 listopada.2011r., zgodnie z harmonogramem dyżurów obwiązującym u pracodawcy wykonywał obowiązki służbowe poza normatywnym czasem pracy, według zestawienia zamieszczonego w załączniku do pozwu. Pismem z dnia 5 sierpnia 2009r. powód zwrócił się do strony pozwanej o wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, jednakże Zastępca Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce powołując się na obowiązujący regulamin pracy (w sierpniu 2009r. obowiązywał regulamin wprowadzony zarządzeniem nr 57/08 ) w jednostkach prokuratury okręgu (...) - odmówił wypłaty należnego wynagrodzenia. W ocenie powoda stanowisko to jest błędne i sprzeczne z treścią obowiązującego w tym czasie regulaminu., ponieważ zgodnie z obowiązującym w sierpniu 2009r. Regulaminem wprowadzonym zarządzeniem Nr 57/08 Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce, prokuratorom i asesorom należało się wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Wskazał ,że ten regulamin został zmieniony zarządzeniem nr 69/08 z dnia 19 grudnia 2008r.,a następnie został zmieniony z kolei zarządzeniem nr 3/10 z dnia 18.01.2010r. Stwierdził, iż godziny efektywnej pracy wykonywanej podczas dyżuru przez prokuratora należy traktować jako godziny nadliczbowe. Podał, iż zgodnie z treścią art. 1511 §3 k.p. pracownikowi za pracę wykonywaną podczas dyżuru (efektywną pracę) przysługuje czas wolny, w razie braku takiej możliwości - wynagrodzenie obliczane na zasadach określonych w powyższym artykule. Na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych wybór w tej kwestii należy do pracownika. Pracodawca odmawia wypłaty wynagrodzeń prokuratorom za pracę świadczoną na dyżurach poza godzinami urzędowania . Skorzystanie przez prokuratorów z alternatywnej możliwości, a mianowicie skorzystania z czasu wolnego w zamian za przepracowane godziny ponadnormatywne nie jest w praktyce możliwe ze względu na permanentnie trudną sytuację kadrową jednostek organizacyjnych prokuratury okręgu (...), a także tym, że każdy dzień wolny generuje nagromadzenie zaległości w pracy i konieczność poświęcenia dodatkowego czasu na ich zminimalizowanie, kosztem czasu, który powinien być przeznaczony na odpoczynek. Wskazał także ,iż interpretacja naliczania i wypłaty wynagrodzenia za pracę wykonywaną przez prokuratorów w ramach dyżurów, w godzinach nadliczbowych, zawarta została w piśmie Dyrektora Departamentu Kadr Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia z dnia 16 maja 2007 r., DK-ll-078-72/07, w piśmie z dnia 27 listopada 2008 r., DK-II- 078-113/08, w piśmie z dnia 24 czerwca 2009 r., DK-ll-023-16/09, w Uchwale z dnia 17 kwietnia 2007 roku Zarządu Głównego Stowarzyszenia Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącej stanowiska w zakresie organizacji czasu pracy prokuratorów także w sejmowym wystąpieniu Zastępcy Prokuratora Generalnego z dnia 13 listopada 2008 r., będącym odpowiedzią na interpelację poselską nr (...) w sprawie zmiany zasad wynagradzania prokuratorów. Wskazał także na regulacje prawa europejskiego - dyrektywę 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 listopada 2013r. dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy. Podniósł, iż nazwanie czasu pracy "zadaniowym " nie wyłącza stosowania przepisów o wynagrodzeniu za pracę w godzinach nadliczbowych, gdy przekroczenie norm jest wynikiem wadliwego , niezależnego od pracownika nałożenia zadań do wykonania. Nadto podniósł ,iż od 2008roku dokonywane są ustawiczne zmiany w zapisach regulaminowych dotyczących czasu pracy i wynagradzania za godziny nadliczbowe, obowiązujących z jednostkach prokuratury okręgu (...), których głównym celem jest takie ukształtowanie zasad obowiązujących w tym zakresie, by możliwe było skuteczne obejście przepisów prawa pracy powszechnie i bezwzględnie obowiązujących. Zdaniem powoda dokonywanie zmian w obszarach określonych ustawami , wbrew ich postanowieniom , aktem rangi zarządzenia Prokuratora Okręgowego, jest rażącym i oczywistym przekroczeniem granic kognicji. Regulacje w postaci zarządzeń Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce w sprawie regulaminu pracy w jednostkach prokuratury okręgu (...) ,zdaniem powoda , jako kształtujące prawa i obowiązki pracowników i pracodawcy w sposób odbiegających na niekorzyść pracowników od powszechnie obowiązujących norm prawa pracy zgodnie z art. 9 §4 k,p. - nie obowiązują.
Pozwany Prokuratura Rejonowa w Ostrołęce wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według nom przepisanych.
Pozwana podała ,iż nie jest podmiotem dysponującym budżetem oraz możliwością wypłaty wynagrodzenia za pracę prokuratora Prokuratury Rejonowej w Ostrołęce, w tym wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Wskazała na konieczność przypozwania Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce jako podmiotu dysponującego budżetem oraz możliwością podjęcia ewentualnej decyzji w zakresie wypłaty dochodzonego przez powoda wynagrodzenia. W jej ocenie fakt, iż powód otrzymuje wynagrodzenie za pracę od Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce jest istotnym argumentem za przyjęciem podmiotowości tej właśnie instytucji w stosunkach pracy z powodem. W opinii pozwanej, Prokuratorowi Okręgowemu przysługuje w stosunku do prokuratora Prokuratury Rejonowej przeważająca część uprawnień, które należą pracodawcy. Podniosła ,że roszczenie zwarte w pozwie odnosi się do działań i kompetencji Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce, nie zaś pozwanej Prokuratury Rejonowej w Ostrołęce., albowiem tylko Prokuratura Okręgowa jest władna do wyliczenia wysokości ewentualnego dodatkowego wynagrodzenia za pracę. Prokuratura Rejonowa nie dysponuje w tym zakresie żadnymi uprawnieniami, ani możliwościami biorąc pod uwagę brak jakiejkolwiek dokumentacji związanej z zatrudnieniem powoda, stawkami awansowymi, stażem pracy, podstawą naliczenia wynagrodzenia. Prokurator Rejonowy może składać do Prokuratora Okręgowego jedynie wnioski , także w zakresie praw pracowniczych, których jednak Prokurator Okręgowy może nie uwzględnić. Prokurator Rejonowy nie ma także żadnego wpływu na treść zarządzeń Prokuratora Okręgowego w kwestii regulaminu pracy. Podała ,iż w dniu 19 sierpnia 2009 roku Zastępca Prokuratora Rejonowego w Ostrołęce przekazał do Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce wniosek powoda o wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych za okres od 5.grudnia 2008 r. do 9 lipca 2009r. , po sprawdzeniu pod względem merytorycznym, z wnioskiem o naliczenie i wypłatę należności, podstawy prawne wynikały m.in. z regulaminu pracy obowiązującego w chwili świadczenia pracy przez powoda we wskazanym okresie (Zarządzenie nr 69/08 Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce z dnia 19 grudnia 2008 roku, Zarządzenie nr 51/09 Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce z dnia 16 lipca 2009 roku). Podała ,że powód w okresie objętym powództwem składał jeden wniosek o udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych w dniu 6 marca .2011 roku w sprawach 3Ds 58/11 i 3 Ds. 59/11. Czasu wolnego udzielono powodowi w dniu 10 marca 2011 r. w godzinach od 7.30 do 15.30. W związku z tym, iż powód nie złożył drogą służbową kolejnych wniosków o wypłatę wynagrodzenia lub czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych za okres od 10 lipca 2009r. do 6 grudnia 2011r. roku pozwana nie ma możliwości w chwili składania odpowiedzi na pozew w pełni odniesienia się pod względem merytorycznym do kwestii realnego czasu pracy świadczonej przez powoda w godzinach ponadnormatywnych w tym okresie, albowiem wymaga to sprawdzenia na podstawie akt.
Niezależnie od powyższego wskazała na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2009 r., II PZP 2/09, zgodnie z którą Sąd Najwyższy orzekł ,że ustawa - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawa o prokuraturze w pełni normują czas pracy oraz kwestię wynagrodzenia sędziów oraz prokuratorów i nie ma podstaw do posiłkowego stosowania w tym zakresie kodeksu pracy, a w związku z tym sędziego i prokuratora nie obowiązują normy pracy określone w art.151 i art.l29§l kp. oraz, że zgodnie z art.5 kp pierwszeństwo zastosowania ma pragmatyka służbowa przed kodeksem pracy. Podniosła ,że Sąd Najwyższy w tej uchwale odniósł się także do prawa Unii Europejskiej stwierdzając ,że że Dyrektywa 2003/88/WE reguluje prawo do wypoczynku, nie reguluje zaś pracy w godzinach nadliczbowych, ani wynagrodzenia za pracę. Z dyrektywy tej wynika bowiem jedynie, że m.in. ustawa o prokuraturze jest niezupełna, gdy chodzi o zapewnienie prokuratorom gwarantowanych przez tę dyrektywę minimalnych okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego oraz czasu pracy w wymiarze nie przekraczającym przeciętnie 48 godzin tygodniowo w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym. Uchwała ta zapadła zgodnie z wnioskiem złożonym przez biorącego udział w rozprawie prokuratora Prokuratury Krajowej.
Wniosła o rozpatrzenie ewentualnej solidarnej odpowiedzialności prokuratur: Okręgowej i Rejonowej w O. lub oddalenie powództwa w całości przeciwko Prokuraturze Rejonowej w Ostrołęce.
Na rozprawie w dniu 22. czerwca 2012r. Sąd Rejonowy w Ostrołęce wezwał do udziału w sprawie na podstawie art. 194 k.p.c. Prokuraturę Okręgową w Ostrołęce , która wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (k.64-69).
Pozwana Prokuratura Okręgowa w Ostrołęce potwierdziła fakt pełnienia w okresie wskazanym w pozwie przez powoda dyżurów, stosownie do zarządzeń Prokuratora Rejonowego w Ostrołęce w sprawie pełnienia przez prokuratorów dyżurów po godzinach pracy i w dni wolne od pracy oraz dyżurów do postępowań w trybie przyspieszonym. Wskazała, iż złożony przez powoda wniosek o wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych za okres od 5 grudnia 2008r. do 9 lipca 2009r. został zaopiniowany odmownie, gdyż obowiązujący aktualnie regulamin pracy w jednostkach prokuratury okręgu (...) nie przewiduje tej formy ekwiwalentu za pracę ponadnormatywną dla prokuratorów. Podkreśliła, iż prokurator musi wykonywać każde zadanie wynikające z przydzielonych mu obowiązków, a status prawny prokuratora został unormowany odrębną pragmatyką służbową - ustawą o prokuraturze. Zawiera ona w zakresie wynagradzania samodzielne i zupełne rozwiązania, w pełni normuje czas pracy prokuratorów jako grupy zawodowej należącej do państwowej służby publicznej i jednocześnie nie pozwala na posiłkowe stosowanie Kodeksu Pracy w tym zakresie. W jej ocenie zagadnienie obowiązującego prokuratora systemu pracy zostało całkowicie uregulowane ustawą o prokuraturze, która nie przewiduje by można było kwalifikować pracę prokuratora jako ponadnormatywną. Stwierdziła, iż z postanowień Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2003/88/WE, na którą powoduje się powód nie wynikają dla pracownika jakiekolwiek roszczenia płacowe i nie reguluje ona pracy w godzinach nadliczbowych i wynagrodzenia za pracę. Oświadczyła, iż zapis zawarty w zarządzeniu Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce nr 69/08 o przywróceniu ewidencjonowanego czasu pracy prokuratorów i asesorów oraz możliwości udzielania im ekwiwalentu w formie czasu wolnego lub ewentualnej wypłaty ekwiwalentu pieniężnego został wyeliminowany zarządzeniem Prokuratora Okręgowego nr 51/09 z dnia 16.07.2009r. z mocą obowiązującą od 19.12.2008r., z uwagi na sprzeczność powyższego przepisu z art. 46 ustawy o prokuraturze i art. 77(2) §5 k.p. w zw. z art. 239 §3 k.p. Podniosła , iż z przepisu art. 239§3 k.p. wynika bowiem, że regulaminu wynagradzania nie stosuje się między innymi dla sędziów i prokuratorów. Dla których obowiązującym aktem prawnym, stanowiącym podstawę wynagradzania będzie akt mianowania, powołania, wyboru. Regulamin pracy nie może zawierać przepisów sprzecznych z ustawą i wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi. Przepis prawa powszechnego obowiązuje zawsze, niezależnie od tego, czy będzie zawarty w akcie prawa wewnętrznego czy też nie. Nadto akty prawa wewnętrznego nie powinny regulować materii zastrzeżonej lub regulowanej aktami prawnymi wyższego rzędu. Powinny zawierać tylko takie postanowienia, które mają na celu wykonanie przepisów aktów wyższego rzędu oraz uszczegółowienie i przeniesienie na grunt pracodawcy praw i obowiązków wynikających z aktów prawnych wyższego rzędu. Aby nie wprowadzać w błąd adresatów prawa wewnętrznego co do treści ich praw i obowiązków jak też mając na względzie, że z zasady hierarchii źródeł prawa przepisy prawa aktów niższego rzędu sprzeczne z aktami wyższego rzędu nie mają mocy obowiązującej. narządzeniem Prokuratora Okręgowego nr 51/09 z 16 lipca 2009 r. w sprawie regulaminu pracy w jednostkach prokuratury okręgu (...) wyeliminowano zapis wskazujący na możliwość wypłaty prokuratorom i asesorom ekwiwalentu pieniężnego za pracę wykonywaną podczas pełnienia dyżurów z mocą obowiązującą od 19 grudnia 2008 r. W związku z powyższym prokuratorowi nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w razie świadczenia pracy w rozmiarze wykraczającym poza normy czasu pracy ustanowione w art. 129§ 1 k.p.
W dniu 21.11.2013r. pełnomocnik powoda sprecyzował kwotę dochodzonego roszczenia wnosząc o zasądzanie kwoty: 7.071,15 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty: 1.907,82 zł od dnia 10.08.2009r. do dnia zapłaty i od kwoty 5.163,33 zł od dnia 24.11.2011r. do dnia zapłaty, w pozostałym zaś zakresie cofnął powództwo i zrzekł się roszczenia. (k.144).
Sąd Rejonowy w Łomży ustalił i zważył, co następuje:
Powód B. Ś. (2) od dnia 14 lipca 2008r. jest zatrudniony na stanowisku prokuratora Prokuratury Rejonowej w Ostrołęce. Od 1 stycznia 2009 r. otrzymuje wynagrodzenie w czwartej stawce awansowej. W okresie od 5 grudnia 2008r. do 6 listopada 2011r., zgodnie z harmonogramem dyżurów obwiązującym u pracodawcy powód wykonywał obowiązki służbowe poza normatywnym czasem pracy - podczas dyżurów w dniach i godzinach wskazanych w zestawieniu (k.174-174v).
Pismem z dnia 5 sierpnia 2009r. powód zwrócił się do Prokuratury Rejonowej w Ostrołęce o wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych świadczonej w dniach i godzinach wskazanych w tym piśmie ( dowód: k. 175). Zastępca Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce powołując się na obowiązujący regulamin pracy w jednostkach prokuratury okręgu (...) - odmówił wypłaty żądanego wynagrodzenia (dowód: k.177).
Powód w dniu 8 marca 2011r. złożył wniosek za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych w dniu 6 marca 2011 roku w sprawach 3Ds 58/11 i 3 Ds. 59/11. Czasu wolnego udzielono powodowi w dniu 10 marca 2011 r. w godzinach od 7.30 do 15.30. (dowód: k 40). Innych wniosków o udzielenie czasu wolnego powód nie składał dowód: k. 453- 456 zeznania stron)
Powyższy stan faktyczny nie był sporny pomiędzy stronami.
Odnośnie legitymacji biernej.
Podmiot (organ) uprawniony do reprezentowania pracodawcy określają ustawy i przepisy wewnętrzne regulujące ustrój pracodawcy. Pracodawcą prokuratora prokuratury rejonowej jest jednostka organizacyjna prokuratury, w której pełni on czynności służbowe, czyli prokuratura rejonowa będąca jego pracodawcą w rozumieniu art. 3 1 kp, w imieniu którego czynności z zakresu stosunku pracy wykonuje prokurator okręgowy, tyle że nie ma on statusu pracodawcy ( vide : uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 2003 r. III PZP 8/03, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 r.,I PK 531/02, postanowienie Sądu Najwyższego 27.04.2004r II PZP 5/04, LEX nr 585792).
W przedmiotowej sprawie legitymację bierną posiada więc Prokuratura Rejonowa w Ostrołęce. Legitymacji biernej nie posiada zaś Prokuratura Okręgowa w Ostrołęce . Zatem powództwo w stosunku do pozwanej Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce podlegało oddaleniu z uwagi na brak legitymacji biernej (pkt. I wyroku).
Odnośnie żądania pozwu.
Powód B. Ś. (1) jest prokuratorem Prokuratury Rejonowej w Ostrołęce.
W okresie wskazanym w pozwie pełnił dyżury zgodnie z zarządzeniami Prokuratora Rejonowego w Ostrołęce w sprawie pełnienia przez prokuratorów dyżurów po godzinach pracy i w dni wolne od pracy oraz dyżurów do postępowań przyspieszonych.
Powód twierdził, iż godziny efektywnej pracy wykonywanej podczas dyżuru przez prokuratora należy traktować jako godziny nadliczbowe. Podnosił, iż w przypadku postawienia pracownikowi zadań niemożliwych do wykonania w normalnym czasie pracy (a taka jest specyfika i istota całodobowego lub całotygodniowego dyżuru), a więc takich których pracownik nie będzie w stanie wykonać w normalnym czasie pracy, pomimo dołożenia należytej staranności i sumienności - pracę taką należy traktować jako pracę w godzinach nadliczbowych, za którą przysługuje przewidziany prawem ekwiwalent lub czas wolny. Podkreślił, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie o prokuraturze stosuje się przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych, a dalszej kolejności przepisy kodeksu pracy( art. 118 ustawy o prokuraturze). Stosownie do przepisów ustawy o pracownikach urzędów państwowych za pracę w godzinach nadliczbowych należy się wynagrodzenie lub czas wolny od pracy, a wybór należy do pracownika.
Sporną okolicznością pomiędzy stronami była więc kwestia czy powodowi jako prokuratorowi wykonującemu obowiązki służbowe polegające na pełnieniu dyżurów poza godzinami urzędowania ,w niedziele, święta i w porze nocnej - przysługuje wynagrodzenie jak za pracę wykonaną w godzinach nadliczbowych.
Status prawny prokuratorów i stosunek służbowy będący podstawą ich zatrudnienia został uregulowany przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 270, poz. 1599) - dalej u.p.) Czas pracy prokuratora określony jest wymiarem zadań, co wynika z art. 46 u.p, który jest jedynym przepisem rangi ustawowej regulującym tę materię. Powyższy przepis nie nawiązuje do powszechnych norm czasu pracy, jak i do jakichkolwiek innych, gdyż jest regulacją zupełną i zamkniętą. Mamy w tym przypadku do czynienia z zadaniowym systemem czasu pracy, a ustawa o prokuraturze nie przewiduje w tym zakresie wyjątków. Regulacja zadaniowego czasu pracy prokuratora różni się od zadaniowego czasu pracy objętego regulacją kodeksu pracy. Wniosek taki wypływa stąd, że przepis art. 46 w/w ustawy o prokuraturze nie nawiązuje do powszechnych norm czasu pracy. Przepis ten stanowi więc zupełną regulację. Sąd nie podzielił stanowiska powoda o możliwości zastosowania na podstawie przepisu art. 118 ustawy o prokuraturze - przepisów kodeksu pracy dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych. Przepis ten odsyła bowiem do odpowiedniego stosowania kodeksu pracy tylko w sprawach nieuregulowanych w ustawie o prokuraturze. Natomiast zadaniowy czas pracy prokuratora został w sposób zupełny uregulowany w art. 46 w/w ustawy. Ponadto prokurator nie jest pracownikiem w rozumieniu przepisów kodeksu pracy , ponieważ nie wykonuje pracy podporządkowanej w rozumieniu art. 22 § 1 k.p. Wynika to jednoznacznie z uprawnień prokuratora przewidzianych art. 8 ust. 1 - 3 ustawy o prokuraturze. Zatem czas pracy prokuratora nie jest ograniczony normami obliczanymi według jednostek czasu. Podstawą zatrudnienia prokuratora jest stosunek służbowy regulowany przepisami ustawy z dnia z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze i stosownie do art. 46 tej ustawy czas pracy prokuratora jest określony wymiarem jego zadań. Prokuratorzy są więc objęci zadaniowym systemem czasu pracy, który nie jest o tożsamy z obowiązującymi przepisami prawa pracy wynikającymi z kodeksu pracy. Jest to taka organizacja czasu pracy, w której czas pracy nie jest wyznaczony jednostką czasu, a rozmiarem powierzonych do wykonania zadań. W systemie tym nie ustala się też szczegółowego rozkładu czasu pracy, gdyż co do zasady nie da się określić, w jakim czasie pracownik wykona przydzielone zadania. Zadaniowy system czasu pracy prokuratora różni się od powszechnego nie tylko formą jego wprowadzenia do indywidualnego warunków zatrudnienia. W przypadku stosunku służbowego prokuratora czyni to bowiem akt rangi ustawowej, kompleksowo regulujący pragmatykę służby, natomiast w powszechnych stosunkach pracy następowało to przepisami o wynagrodzeniu, później w trybach przewidzianych art. 1298 § 2 k.p., a od 1 stycznia 2004 r., - art. 150 § 1 k.p. W systemie czasu pracy dotyczącym prokuratora nie ma wymogu dostosowania wymiaru zadań, czy możliwości ich realizacji, do norm czasu pracy , ponieważ art. 46 ustawy o prokuraturze, w ogóle nie nawiązuje do powszechnych norm czasu pracy Zatem jest to regulacja zupełna i zamknięta i dlatego też nie można na podstawie art. 118 ustawy o prokuraturze stosować do prokuratorów odpowiednio przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, a w sprawach nieuregulowanych także w przepisach tej ustawy - przepisy kodeksu pracy. Art. 118 stosuje się bowiem tylko w sprawach nieuregulowanych ustawą o prokuraturze, a sprawy obowiązującego prokuratora systemu czasu pracy została tą ustawą uregulowana . Czas pracy prokuratora wyznaczają przydzielone prokuratorowi zadania. Prokuratorzy prokuratury rejonowej mają obowiązek - po wyznaczeniu przez prokuratora przełożonego - pełnić dyżury po godzinach urzędowania i w dni ustawowo wolne od pracy, w tym we właściwych sądach w związku z rozpoznawaniem spraw w postępowaniu przyspieszonym (§ 65 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 marca 2010 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury). Zatem czasu efektywnej pracy podczas dyżurów, w obecnym stanie prawnym, w ogóle nie można kwalifikować jako ponadnormatywnej. Ustawodawca w ustawie o prokuraturze nie zawarł bowiem ograniczeń wymiaru zadań prokuratora normami czasu pracy.
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 08.04.2009r. II PZP 2/09 stwierdził ,że objęcie prokuratorów pojęciem państwowej służby publicznej jest w pełni uprawnione, gdyż oznacza ono działalność w ramach państwa dla wykonywania specyficznych dla państwa funkcji: wymierzania sprawiedliwości. Czas pracy prokuratora jest bowiem okresem szczególnym w tym sensie, że musi on wykonywać każde zadanie wynikające z przydzielonych mu obowiązków. W ocenie Sądu Najwyższego ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, jak i ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych w pełni normują czas pracy prokuratora i nie pozwalają na posiłkowe stosowanie Kodeksu Pracy w tym zakresie. Wskazał, iż szczególne obowiązki, niedogodności i ograniczenia, które wiążą się z pełnieniem prokuratorskiej służby państwowej, są przez nie kompensowane szczególnymi uprawnieniami: stabilizacją zatrudnienia, przechodzeniem w stan spoczynku, długim urlopem wypoczynkowym. Podniósł ,że władza zwierzchnia może wymagać od pracownika państwowego, w tym przypadku prokuratora , świadczenia pracy poza normalnymi godzinami pracy, wtedy gdy wymagają tego względy związane z realizacją zadań państwowych tj. mi.in. tak jak w omawianym przypadku podjęcia pracy w porze nocnej, w niedzielę i święta. Sąd Najwyższy w tej uchwale ocenił także regulacje prawa wspólnotowego. Wskazał, że z Dyrektywy 2003/88/WE nie można zasadnie wysnuć wniosku, że ustawa - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawa o prokuraturze nie regulują w sposób pełny wynagrodzeń sędziów i prokuratorów, gdyż nie regulują prawa sędziów i prokuratorów do dodatkowego wynagrodzenia za pracę poza normalnym czasem pracy, a w związku z tym należy stosować odpowiednio przepisy Kodeksu pracy o wynagrodzeniu za pracę w godzinach nadliczbowych. Podał ,że z dyrektywy (...) wynika jedynie, że te ustawy są niezupełne, gdy chodzi o zapewnienie sędziom i prokuratorom gwarantowanych przez tę dyrektywę minimalnych okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego oraz czasu pracy w wymiarze nieprzekraczającym przeciętnie 48 godzin tygodniowo w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym. Naruszenie tych standardów międzynarodowych może prowadzić do odpowiedzialności o charakterze obligacyjnym (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 08.04.2009r. II PZP 2/09). T.. Sąd w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w tej uchwale.
W stosunku do pracowników państwowych jakimi są prokuratorzy, którzy uczestniczą w sprawowaniu władzy publicznej zasadą jest kompensowanie pracy ponadnormatywnej czasem wolnym od pracy. Ustawa o prokuraturze nie zawiera regulacji w tym zakresie, zatem w tej kwestii stosownie do art. 118 w/w ustawy możliwym jest stosowanie przepisów kodeksu pracy. Podkreślić należy fakt, iż powód miał świadomość takiej praktyki, gdyż w okresie objętym powództwem złożył jeden wniosek o udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych w dniu 06.03.2011r. w sprawach 3Ds 58/11 i 3 Ds. 59/11. Czasu wolnego powodowi udzielono w dniu 10.03.2011r. w godzinach od 7.30 do 15.30. Powód nie złożył drogą służbową kolejnych wniosków o przyznanie czasu wolnego za pracę świadczoną podczas dyżurów w spornym okresie, chociaż miał do tego prawo i taką możliwość.
Na marginesie należy wskazać, iż Regulamin pracy wprowadzony zarządzeniem Nr 57/08 Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce, który do momentu jego zmiany zarządzeniem nr 69/08 z dnia 19 grudnia 2008r.,a następnie zarządzeniem nr 3/10 z dnia 18.01.2010r. ,przewidywał ,że prokuratorom i asesorom należy się wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, nie stanowi źródła prawa pracy regulującego czas pracy prokuratorów. Jak wyżej podano czas pracy prokuratorów jest uregulowany ustawowo, więc żaden inny akt prawa wewnętrznego niższego rzędu , nie może zawierać regulacji sprzecznych z ustawą.
Z tych względów powództwo w stosunku do Prokuratury Rejonowej w Ostrołęce jako niezasadne podlegało oddaleniu w na podstawie ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 270, poz. 1599) .
Z uwagi ,iż powód cofnął powództwo ponad kwotę 7.071,15 zł- powództwo w tej części zostało umorzone na podstawie art. 355 §1 kpc w związku z art. 203 kpc.
O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 102 kpc ,mając na uwadze precedensowy charakter rozpoznawanej sprawy i niejednolitą linię orzecznictwa sądów powszechnych w kwestii czasu pracy prokuratorów.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Łomży
Osoba, która wytworzyła informację: Urszula Zaleska
Data wytworzenia informacji: